Verzetskruis 1940-1945
Ingesteld bij Koninklijk besluit van 3 mei 1946 (Staatsblad G 107) ter erkenning van bijzondere moed en beleid, aan de dag gelegd bij het verzet tegen de vijanden van de Nederlandse zaak en voor het behoud van de geestelijke vrijheid.
Het is een vierarmig bronzen kruis rustend op een ster van vlammen en gedekt met een koninklijke kroon. De voorzijde vertoont St.Joris die de draak verslaat. Op de armen van het kruis zijn de woorden "TROUW TOT IN DEN DOOD" te lezen.
De keerzijde vertoont een vlammend zwaard welke een keten in tweeën breekt.
Het kruis werd toegekend in twee formaten: 80 x 48 millimeter aan de nabestaanden van hen, die het kruis postuum toegekend kregen en 60 x 36 millimeter voor hen, die het kruis bij leven toegekend kregen.
Het ontwerp is van prof.dr. L.O. Wenkenbach, hoogleraar aan de Technische Hogeschool Delft.
Het lint, 27 mm breed, is karmozijnrood met aan weerszijden een goudoranje baan.
Het kruis werd in totaal 95 keer toegekend:
- 85 keer aan Nederlanders;
- 7 keer aan Fransen;
- 2 keer aan Belgen;
- één keer aan een monument.
Het werd slechts één keer aan een levend persoon toegekend (G. Tieman). Een compleet register van dragers is opgenomen in het boek 'Zeg mij aan wien ik toebehoor' - Het verzetskruis 1940-1945 door dr. C.M. Schulten.
Literatuur
"Besluit van 3 mei 1946, houdende instelling van het Verzetskruis", Staatsblad 1946 no. G 107
Bax, dr. W.F. (1950). Penningkundige geschiedenis van de Oorlogsjaren 1940-1945. In: Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde, XXXVII, p. 40-64, 127-149 [7].
Bax, dr. W.F. (1951). De Nederlandse ridderorden en onderscheidingen. Rotterdam/’s-Gravenhage: Nijgh & Van Ditmar N.V., p. 33.
Gelton, P. (2012, december). Versies van het Verzetskruis. In: Decorare. 28, p. 21-25.
Gelton, P. (2018, november). Versies van het Verzetskruis. In: Seminar Onderscheidingen voor het Verzet, Monografie nr. 8 Studiekring Ridderorden en Onderscheidingen, p. 68-73.
Meijer, H.G., C.P. Mulder & B.W. Wagenaar (1984). Orders and Decorations of the Netherlands. Venray: eigen uitgave, p. 98-99.
Schulten, dr. C.M. (1993). ‘Zeg mij aan wien ik toebehoor’. Het Verzetskruis 1940-1945. Den Haag: Sdu Uitgeverij.